23 Ocak 2015 Cuma

Lilith: Havva'dan Önceki Kadın!

Adem ve Havva ilk insandır; belki de öğrendiğimiz ilk şey de budur ve hepimiz onlardan yaratıldık! Ama bu durum bazı inanışlara göre farklılık gösteriyor. Havva'dan önce Lilith isimli bir kadının olduğunu hiç duymuş muydunuz?

Musevilik ve Hıristiyanlık apokrat inançlarında Adem'in ilk eşi Lilith'tir. İlk kadın olarak kabul edilir ve doğal olarak önemli bir yeri vardır. Birçok efsaneye de konu olmuştur. "Adem'in ilk eşi olarak Tanrı tarafından gönderildiği" kabul edilmektedir. Adem ile Lilith'in aynı çamurdan yaratıldığı ve bu nedenle eşitlik iddiasında bulunan ilk insanın Lilith olduğu bu dinlerin tarihinde yer alıyor.

Kabul edilen bir efsaneye göre; Tanrı insanı başta Adem ve Lilith isimleriyle bir çift olarak yarattı. Bir lütuf olarak da Adem ve Lilith Cennet bahçesinde birlikte yaşamaya başlıyorlar. Ama bu birliktelikte mutluluk yoktur ve anlaşmazlıkların nedenleri de, günümüz boşanma davalarından farksızdır.

Adem, Lilith'in olaylara farklı yaklaşmasından şikayetçidir ve onun kendine hizmet etme, bahçeye bakma, düzenli olma konusunda isteksiz olmasıyla suçlar. En çok üzerinde durulan nokta ise Adem'in cinsel ilişki sırasında Lilith'in sürekli altta olmasını istemesidir. Bu durum Adem için kadına üstünlük kurma gereği iken; Lilith için aşağılayıcıdır. Bu nedenle de Lilith buna karşı çıkar.

Kadın – erkek arasında günümüzde de yaşanan "kadın mı üstün, erkek mi?" tartışması, Adem ve Lilith'in birlikteliklerinin en büyük sorunudur. Lilith, ikisinin de aynı topraktan yaratıldığına göre eşit olmaları gerektiğini savunurken; Adem, kendinin üstünlük kurması gerektiğini düşünür. Sonuç olarak da bu birliktelik yaşanmaz hale gelir. Efsaneye göre Lilith, Tanrı'nın söylenmemesi gereken ve Cennet'ten çıkışın tek parolası olan adını anarak uçup gider. Yeryüzünde, Kızıl Deniz yakınlarında bir mağaraya sığınır. Yani Lilith, Adem'le anlaşamayacağını anladığı zaman Cennet'i terk eder ve Dünya'ya gider.

Kendine bir yer arayan Lilith, bu şekilde Cennet'ten dışlanmıştır. Çevresinde bulunan cinler ve cinlerin efendisi olarak inanılan Şeytan Samael ile ilişki yaşamaya başlar. İnanışa göre onlardan günde yüzlerce cin çocuk doğurur. Bu şekilde de dünyaya kötülük hızlı bir şekilde yayılır.

Cennet'te yalnız kalan Adem ise Lilith'i geri getirmesi için Tanrı'ya yalvarır. Bunun sonucunda, Tanrı'nın Senoy, Sansenoy ve Semangelof isimli üç meleğini elçi olarak gönderdiği; Lilith'e "evine dön" çağrısı yaptırdığına inanılır. Lilith ise dönmemekte kararlıdır. Melekler ona, gelmezse her gün 100 çocuğunu öldüreceğini söyler. Lilith gelmemekte kararlı olunca da, melekler her gün 100 cin çocuğu öldürür. Lilith duyduğu acı nedeniyle, bundan sonra Adem soyundan gelen bütün insan yavrularının, hamile ve doğum yapmakta olan kadınlarla, bebeklerin ezeli düşmanı olmaya yemin eder. Erkek çocukların doğduktan 8 gün içinde; kız çocukların ise 20 gün içinde canını alacağını söyler. Yalnızca yakınında üç meleğin ismi veya sureti olan çocuklara dokunmayacaktır.

Lilith'ten umudunu kesen Tanrı, Adem uyurken kaburga kemiğinden Havva'yı yaratır ve bu yeni kadının Adem'in vücudunun bir parçasından yaratıldığı için erkeğe karşı çıkamayacağını düşünür. İnanışa göre Havva, Lilith'e çok benzer ve Adem uyandığında başka biri olduğunu anlamaz. Havva'nın kendine karşı çıkmadığını ve boyun eğdiğini gördüğü zaman da, "nihayet hidayete erip yola geldi" der.

Lilith'in tamamen kötülerin safında yer aldığı ve bütün insanoğlunun başına gelen kötülüklerin anası olduğuna inanılır. Yaptığı kötülüklerin saymakla bitmediği ve tıbbın açıklayamadığı ani ölümlerin baş sorumlu olduğu söylenir. Düşüklerin, ölü doğumların, annenin ölümüne neden olan doğumların Lilith'ten kaynaklandığına inanılır. Ayrıca yalnız yatan erkekleri uykusunda baştan çıkarıp erotik rüyaları ile hamile kaldığı ve cin nüfusuna katkıda bulunduğu da söylenir. Bir inanışa göre de, aynaları yurt edindiği ve fazla aynaya bakan kadınları kendi safına çektiğine inanılır. Aynı zamanda "feministlerin ikonu" olduğu da söylenmektedir.